Koray
New member
\Bakmak Ne Fiilidir?\
Türkçede fiiller, anlamlarına, yapılarına ve çekim şekillerine göre farklı türlere ayrılır. “Bakmak” fiili de bu gruplardan biridir ve dil bilgisi açısından incelendiğinde hem anlam hem de yapısal özellikleriyle dikkat çeker. Bu makalede “bakmak” fiilinin ne tür bir fiil olduğu, hangi anlamları taşıdığı, yapısı ve cümledeki işlevleri detaylı şekilde ele alınacak ve benzer sorulara da açıklık getirilecektir.
\Bakmak Fiilinin Türü\
“Bakmak” fiili, Türkçede hareket veya durum bildiren bir eylem fiilidir. Fiilin sözlük anlamı olarak “gözle görmek için bir şeye yönelmek, gözünü dikmek, incelemek” anlamına gelir. Bu açıdan değerlendirildiğinde, “bakmak” fiili bir “geçişli fiil”dir. Çünkü cümlede bir nesne alabilir. Örneğin; “kitaba bakmak”, “televizyona bakmak” gibi.
Ancak “bakmak” fiilinin geçişli kullanımı kadar, nesnesiz yani geçişsiz kullanımı da vardır. Mesela “Bir süre dışarıya baktı.” cümlesinde nesne açıkça belirtilmemiştir. Bu yönüyle “bakmak” fiili hem geçişli hem geçişsiz olarak kullanılabilir.
\Bakmak Fiilinin Anlam Çeşitleri\
Türkçede “bakmak” fiili çok yönlü anlamlara sahiptir. Temel anlamı dışında mecazi kullanımları da vardır:
1. Temel Anlamı: Gözle bir şeye yönelmek, görmek.
Örnek: “Pencereye baktı.”
2. İlgi veya dikkat göstermek:
Örnek: “O işe iyi bakmalısın.”
3. Birine yardım etmek, ilgilenmek:
Örnek: “Kardeşine bakıyor.”
4. Bir şeye göz atmak, incelemek:
Örnek: “Raporu tekrar baktı.”
Bu çok yönlü kullanımı, fiilin cümlede farklı görevler üstlenmesini sağlar.
\Bakmak Fiilinin Yapısı\
“Bakmak” fiili kök halinde “bak” ve mastar eki “-mak”tan oluşur. Kökü “bak” basit bir köktür ve bu köke farklı ekler getirilerek çeşitli anlam ve çekimlerde kullanılabilir:
- Bak-ıyor (şimdiki zaman)
- Bak-tı (geçmiş zaman)
- Bak-acak (gelecek zaman)
- Bak-ar (geniş zaman)
- Bak-ma (olumsuz mastar)
Bu eklerle fiilin zaman, kip ve olumsuzluk gibi çekimleri yapılır. Ayrıca “bakmak” fiilinden türeyen çeşitli fiilimsiler de vardır, örneğin “bakarak”, “bakış”, “baktırmak” gibi.
\Bakmak Fiilinin Cümledeki İşlevi\
“Bakmak” fiili cümlede genellikle yüklem görevindedir. Ayrıca nesne alarak cümlenin anlamını genişletir. Örneklerle açıklamak gerekirse:
- Geçişli kullanım: “Çocuğa baktı.”
Burada “çocuğa” dolaylı nesnedir, fiilin yöneldiği kişiyi belirtir.
- Geçişsiz kullanım: “Pencereden dışarı baktı.”
Nesne yok, fiil kendi başına anlam taşıyor.
Bazı durumlarda ise bağlamına göre zarf tümleci ya da dolaylı tümleç de alabilir.
\Bakmak Fiiliyle İlgili Sıkça Sorulan Sorular ve Cevapları\
\1. Bakmak fiili geçişli mi yoksa geçişsiz mi?\
“Bakmak” hem geçişli hem geçişsiz olarak kullanılabilir. Nesne aldığı zaman geçişli, nesne almadığında ise geçişsiz olur.
\2. Bakmak fiilinin anlamları nelerdir?\
Temel olarak “gözle yönelmek” anlamına gelir. Ayrıca “ilgilenmek”, “yardım etmek”, “incelemek” gibi farklı anlamlarda da kullanılabilir.
\3. Bakmak fiili hangi zamanlarda nasıl çekilir?\
Şimdiki zaman: bakıyor
Geniş zaman: bakar
Geçmiş zaman: baktı
Gelecek zaman: bakacak
Olumsuz: bakmıyor, bakmaz, bakmadı
\4. Bakmak fiilinden türeyen başka kelimeler var mı?\
Evet. Bakış, baktırmak, bakıcı, bakımlı, bakışmak gibi türevler oluşur.
\5. Bakmak fiili cümlede hangi görevlerde bulunabilir?\
Genellikle yüklem olur. Nesne alabilir. Zaman ve kip ekleriyle çekimlenir. Ayrıca bazı durumlarda zarf veya dolaylı tümleç alabilir.
\6. Bakmak fiilinin olumsuzu nasıl yapılır?\
Olumsuzu, kök + ma/mek ekiyle oluşturulur: bakmamak. Şimdiki zaman olumsuzu: bakmıyor.
\Sonuç\
“Bakmak” fiili Türkçede günlük konuşmada en çok kullanılan, çok yönlü ve anlam derinliği olan bir fiildir. Hem geçişli hem geçişsiz kullanılabilmesi, farklı anlamlar taşıması onu esnek ve zengin kılar. Fiilin yapısal olarak da çeşitli çekimlere ve türevlerine olanak vermesi, dilin anlatım gücünü artırır. Bu nedenle “bakmak” fiilini doğru anlamak ve kullanmak, Türkçe’de etkin iletişim açısından önemlidir.
---
Bu makalede “bakmak” fiilinin ne fiili olduğu, anlamları, yapısı ve cümledeki işlevleri açıklanmış; ayrıca sıkça sorulan sorularla desteklenmiştir. Daha fazla dil bilgisi sorusu için benzer analizler yapılabilir.
Türkçede fiiller, anlamlarına, yapılarına ve çekim şekillerine göre farklı türlere ayrılır. “Bakmak” fiili de bu gruplardan biridir ve dil bilgisi açısından incelendiğinde hem anlam hem de yapısal özellikleriyle dikkat çeker. Bu makalede “bakmak” fiilinin ne tür bir fiil olduğu, hangi anlamları taşıdığı, yapısı ve cümledeki işlevleri detaylı şekilde ele alınacak ve benzer sorulara da açıklık getirilecektir.
\Bakmak Fiilinin Türü\
“Bakmak” fiili, Türkçede hareket veya durum bildiren bir eylem fiilidir. Fiilin sözlük anlamı olarak “gözle görmek için bir şeye yönelmek, gözünü dikmek, incelemek” anlamına gelir. Bu açıdan değerlendirildiğinde, “bakmak” fiili bir “geçişli fiil”dir. Çünkü cümlede bir nesne alabilir. Örneğin; “kitaba bakmak”, “televizyona bakmak” gibi.
Ancak “bakmak” fiilinin geçişli kullanımı kadar, nesnesiz yani geçişsiz kullanımı da vardır. Mesela “Bir süre dışarıya baktı.” cümlesinde nesne açıkça belirtilmemiştir. Bu yönüyle “bakmak” fiili hem geçişli hem geçişsiz olarak kullanılabilir.
\Bakmak Fiilinin Anlam Çeşitleri\
Türkçede “bakmak” fiili çok yönlü anlamlara sahiptir. Temel anlamı dışında mecazi kullanımları da vardır:
1. Temel Anlamı: Gözle bir şeye yönelmek, görmek.
Örnek: “Pencereye baktı.”
2. İlgi veya dikkat göstermek:
Örnek: “O işe iyi bakmalısın.”
3. Birine yardım etmek, ilgilenmek:
Örnek: “Kardeşine bakıyor.”
4. Bir şeye göz atmak, incelemek:
Örnek: “Raporu tekrar baktı.”
Bu çok yönlü kullanımı, fiilin cümlede farklı görevler üstlenmesini sağlar.
\Bakmak Fiilinin Yapısı\
“Bakmak” fiili kök halinde “bak” ve mastar eki “-mak”tan oluşur. Kökü “bak” basit bir köktür ve bu köke farklı ekler getirilerek çeşitli anlam ve çekimlerde kullanılabilir:
- Bak-ıyor (şimdiki zaman)
- Bak-tı (geçmiş zaman)
- Bak-acak (gelecek zaman)
- Bak-ar (geniş zaman)
- Bak-ma (olumsuz mastar)
Bu eklerle fiilin zaman, kip ve olumsuzluk gibi çekimleri yapılır. Ayrıca “bakmak” fiilinden türeyen çeşitli fiilimsiler de vardır, örneğin “bakarak”, “bakış”, “baktırmak” gibi.
\Bakmak Fiilinin Cümledeki İşlevi\
“Bakmak” fiili cümlede genellikle yüklem görevindedir. Ayrıca nesne alarak cümlenin anlamını genişletir. Örneklerle açıklamak gerekirse:
- Geçişli kullanım: “Çocuğa baktı.”
Burada “çocuğa” dolaylı nesnedir, fiilin yöneldiği kişiyi belirtir.
- Geçişsiz kullanım: “Pencereden dışarı baktı.”
Nesne yok, fiil kendi başına anlam taşıyor.
Bazı durumlarda ise bağlamına göre zarf tümleci ya da dolaylı tümleç de alabilir.
\Bakmak Fiiliyle İlgili Sıkça Sorulan Sorular ve Cevapları\
\1. Bakmak fiili geçişli mi yoksa geçişsiz mi?\
“Bakmak” hem geçişli hem geçişsiz olarak kullanılabilir. Nesne aldığı zaman geçişli, nesne almadığında ise geçişsiz olur.
\2. Bakmak fiilinin anlamları nelerdir?\
Temel olarak “gözle yönelmek” anlamına gelir. Ayrıca “ilgilenmek”, “yardım etmek”, “incelemek” gibi farklı anlamlarda da kullanılabilir.
\3. Bakmak fiili hangi zamanlarda nasıl çekilir?\
Şimdiki zaman: bakıyor
Geniş zaman: bakar
Geçmiş zaman: baktı
Gelecek zaman: bakacak
Olumsuz: bakmıyor, bakmaz, bakmadı
\4. Bakmak fiilinden türeyen başka kelimeler var mı?\
Evet. Bakış, baktırmak, bakıcı, bakımlı, bakışmak gibi türevler oluşur.
\5. Bakmak fiili cümlede hangi görevlerde bulunabilir?\
Genellikle yüklem olur. Nesne alabilir. Zaman ve kip ekleriyle çekimlenir. Ayrıca bazı durumlarda zarf veya dolaylı tümleç alabilir.
\6. Bakmak fiilinin olumsuzu nasıl yapılır?\
Olumsuzu, kök + ma/mek ekiyle oluşturulur: bakmamak. Şimdiki zaman olumsuzu: bakmıyor.
\Sonuç\
“Bakmak” fiili Türkçede günlük konuşmada en çok kullanılan, çok yönlü ve anlam derinliği olan bir fiildir. Hem geçişli hem geçişsiz kullanılabilmesi, farklı anlamlar taşıması onu esnek ve zengin kılar. Fiilin yapısal olarak da çeşitli çekimlere ve türevlerine olanak vermesi, dilin anlatım gücünü artırır. Bu nedenle “bakmak” fiilini doğru anlamak ve kullanmak, Türkçe’de etkin iletişim açısından önemlidir.
---
Bu makalede “bakmak” fiilinin ne fiili olduğu, anlamları, yapısı ve cümledeki işlevleri açıklanmış; ayrıca sıkça sorulan sorularla desteklenmiştir. Daha fazla dil bilgisi sorusu için benzer analizler yapılabilir.