Komárovo u Toužimi'den Jiří Schierl bunu değiştirmeye karar verdi ve onu kurtarmak için çalışmaya başladı. Pod Střechou derneğiyle birlikte örneğin çatının onarımına hazırlanıyor ve aynı zamanda halka açık bir parkın oluşturulmasını da planlıyor. “Başlangıçta çok iyimserdik, bugün daha gerçekçiyiz. Bu öncelikle parayla ilgili” diyor Jiří Schierl.
2007 yılından bu yana restorasyon çalışmaları yapıyorsunuz. Fikir nasıl ortaya çıktı?
Sıçramaları doksanlı yılların başında bölgedeki harap kiliselerden biri olarak keşfettim. Bir sonraki temas 2005 yılında çeşitli gezilerin bir parçası olarak gerçekleşti. Kilise zaten yağmalanmıştı. 2006 yılında belirleyici an geldi. O sırada bakır hırsızları kule madenine ciddi zarar verdi ve yeni kurulan derneğimiz, o zamanlar hala bir sivil toplum kuruluşu olan kurtarma işlemini başlatmaya karar verdi.
Restorasyon için tarihi malzeme bulmak mümkün müydü?
Neyse ki hac alanının tarihini ve inşaat gelişimini anlatan tüm arşiv materyalleri korunmuştur. Bunlar, Prag koruma görevlileri sayesinde kilise için elde ettiğimiz inşaat tarihi araştırması için değerli bir temel oluşturuyordu. Daha sonra anıtın restorasyonu için proje dokümanlarının hazırlanmasını sağladı.
İşin ne kadarı halihazırda tamamlandı?
İnşaat yenileme çalışmalarının henüz başındayız. Geçmişte OHAL'in en gerekli istikrarı sağlandı. Yerin özel koşulları nedeniyle, o zamanlar “ölü” olan kilisenin restorasyonuna devam etmek için malikin veya kamu desteği sağlayanların yeterli iradesi yoktu.
Skóky artık kullanılmayan bir köy, ulaşılması zor ve o zamanlar neredeyse unutulmuş bir yer. Tesisler ve altyapı olmaksızın medeniyetin dışında yer almaktadır. Bu yüzden onları geri yüklemenin mantıklı olduğunu göstermek için kurtarmaya odaklandık. Yaşayan Sıçrayışlar projesi sayesinde bunu başardık.
Bu yıl Live Jumps kapsamında kültürel bir etkinlik mi planlıyorsunuz?
Canlı Atlamalar devam ediyor. Derneğin başkan yardımcısı Petr Linhart kültürel kısımla ilgileniyor. Onun sayesinde, Lenka Dusilová, Jan Spálený, Štěpán Rak, Amerikalı Lee Andrew Davison veya Japon üçlü Lege Voice, Naomi ve Soyoko gibi birçok yerli ve yabancı sanatçı burayı ziyaret etti.
Bu yıl müdavimleri Oldřich ve Roman Janot'yu sabırsızlıkla bekleyebiliriz. Japonya'dan da konuklar olacak ve başka konserler de planlanıyor. Gasthaus'tan geleneksel Mektuplar, grafik plein havası, Kiliseler Gecesi veya Avrupa Miras Günleri programı da devam edecek.
Kilise ve hac misyonlarını yeniden canlandırmak mümkün müydü?
Evet. Bu öncelikle hacılar için manevi hizmeti gönüllü olarak üstlenen Praglı bir rahip olan Vladimír Slámečka'nın meziyetidir. Neredeyse her ay kutsal bir hac ayini düzenliyoruz. Hacıların buluşmasıyla bağlantılıdır. Ayrıca geleneksel Çek-Alman hac ziyaretlerine de katılıyoruz. Hac turizmi de ülkenin her yerinden gelen turlarla gelişiyor. Çok popüler ve geniş katılımlı bir etkinlik Işıkların Gecesi'dir.
Hacılar, kilise için 1717 yılında hac yerinin doğuşunda yer alan, Skok'tan Meryem Ana'nın resminin bir kopyasını satın almamızı takdirle karşıladılar. Orijinali Teplá'da sergileniyor. İspanya'daki ünlü St. James Yolu'ndan Santiago de Compostela'ya mütevazı bir alternatif olan Teplá'dan Skoký'ya uzanan yaklaşık altmış kilometre uzunluğundaki Marian hac yolu da önemli bir projedir.
Kilise çatısının onarımına başlanmalıdır. Proje hangi aşamada?
Başladığımızda herhangi bir ön proje veya proje dokümantasyonu yoktu. Kule madenleri ve çatılarıyla ilgili restorasyonun ilk aşamasına ait belgelerimiz artık elimizde. Bunu tasarımcı arkadaşlarımız ve Karlovy Vary Bölgesi'nin maddi desteği sayesinde elde ettik. İnşaat ruhsatımız var ve finansman sağlamak için kilise sahibiyle görüşüyoruz. 2022'de plan, Capuchin kardeşi Anděl Homola'nın üç yeni kilise çanı şeklindeki beklenmedik hediyesi ile güzel bir şekilde bağlantılıydı.
Eski hanın da yenilenmesi gerekiyor. Onun için planların neler?
Yıllar sonra derneğin mülkiyetine aldığımız eski hanın komşu binası da kademeli olarak canlandırılmayı bekliyor. Binanın hac evi olarak hizmet vermesi gerekiyor. Derneğin genel merkezi ile kilise ve hac alanının gerekli işletme tesisleri bulunacaktır. Etüt ve inşaat projesi dokümantasyonu şu anda işlenmektedir.
Daha fazla gönüllü ister misiniz? İnsanlar size nasıl yardımcı olabilir?
Dernek her şeyi sağlayamaz; sadece on asıl üyesi ve hacı kardeşliğinin on beş üyesi vardır. Asıl görev, uygulanması için gönüllülere güvendiğimiz faaliyetlerin organizasyonudur. Bunlar rehber olarak kilise hizmeti veren düzinelerce insandır. Onlarca kişi daha tugaylara katılıyor veya çeşitli kültürel ve sosyal etkinliklerin organizasyonuna yardım ediyor.
Yardım olanakları oldukça geniştir. Fiziksel, maddi ve mali yardım uygulanacaktır. Çekici bir yardım şekli kilise rehberlerinin hizmetleridir. Gerekli bilgileri www.skoky.eu web sitesinde bulabilirsiniz. Ayrıca Žlutice SOVA (Spolek okrašlovací Vladař notu. editör) gibi diğer derneklerle de işbirliği yapıyoruz.
Benzer projeler temel bir sorunla karşı karşıyadır: finansman eksikliği. Skoká durumunda destek yeterli mi?
Derneğin faaliyetleri en başından beri çevredeki belediyeler, özellikle yerli Žlutice ve ayrıca Boch tarafından desteklendi. Karlovy Vary bölgesi de yardımcı oluyor. Geliştirilebilecek noktalar olmasına rağmen memnunuz. Polom'dan Skoké'ye daha iyi bir rotayı takdir edecek olan yalnızca Skoké ziyaretçileri değildir. Ancak yardıma ihtiyacı olanın yalnızca biz olmadığımız gerçeğine saygı duymalıyız. Nispeten fakir belediyeler, genellikle ihmal edilen bir bölgede, anıtların restorasyonu veya kültür veya turizmin geliştirilmesi dışında bir dizi başka sorunu da çözmek zorundadır.
Kilisenin etrafındaki arazinin kullanımı için çeşitli seçenekler vardı. Durum çözüldü mü?
Başından beri Skoky'nin nereye gitmesi gerektiğine dair bir vizyon arıyorduk. Onlar hakkında çekici olan eşsiz bir deha lokusunun olduğu kanaatine vardık. Marian hac alanının kültürel mirası, kullanılmayan konutun karakteri ve çevredeki güzel manzara ve yarı vahşi doğa tarafından yaratılmıştır. Çoğu ziyaretçi aynı şekilde hissediyor. Atlamalar insanın Tanrıyla, insanlarla ve doğayla buluşma yeri olmalıdır. Bilinmeyen bir nedenden dolayı daha önce üzerinde anlaşmaya varılan yeşil alan yerine konut gelişimine öncelik veren yeni imar planı bizi çok korkuttu.
Kamuya açık park ve meditasyon bahçesi, hacılar ve diğer ziyaretçiler için huzurlu bir arka plan görevi görmelidir. Hibenin desteğiyle tanıtımını yaptığımız arazinin kullanımına ilişkin bir çalışma yaptırdık ve mevcut mekansal planlama dokümantasyonunda da buna uygun bir değişiklik yapmaya çalışacağız. Aynı zamanda planın hayata geçmesi için kilisenin çevresinde arazi edinmeye çalışıyoruz.
Planınıza göre kilisenin çevresi nasıl olmalı?
Konut inşaatı yerine, mevcut yüksek kaliteli yeşilliklerin kullanıldığı ve yeni uygun bitkilendirmelerle desteklenen doğal peyzaj parkı şeklindeki kamusal yeşil alanları tercih ediyoruz. Ayrıca bir meditasyon, topluluk ve bitki bahçesi, halka açık bir meyve bahçesi ve çimenlik alanlar da bulunmalıdır.
Park etme ve etkinlik düzenleme için gerekli çalışma alanlarını, dinlenme alanlarını, seyir noktalarını, parkurları unutamayız. Haç İstasyonları da dahil edilmelidir. Morgla birlikte mezarlığı ve mevcut tüm tarihi yapı kalıntılarını, bina kalıntılarını, temellerini, istinat duvarlarını, kuyuları, eski yolları korumak istiyoruz.
Skoky'yi her yıl kaç kişi ziyaret ediyor?
Dernek gelmeden önce iki Çek-Alman hac ziyaretine ve bir Hıristiyan gençlik kampına onlarca katılımcı vardı. Ve ne yazık ki hırsızlar ve vandallar da var. Bugün, kilisenin ayinlerle dolu olduğu hac sezonunda Skoký'yı altı binden fazla hacı ve turist ziyaret edecek.
Vandalların ve hırsızların durumu daha mı iyi?
Neyse ki durum zaten farklı. Teknik önlemlerin ve özellikle mekanın yeniden canlandırılmasının buna katkısı oldu. Aylarca burada yaşayan biriyle karşılaşmadığınız günler geride kaldı.
İnsanlar tüm yıl boyunca Skoky'yi ziyaret ediyor mu? Onlar da uzaklardan mı geliyorlar?
Sezon dışında bile yüzlerce ziyaretçi geliyor. Anı defterindeki kayıtlardan ve rehberlerimizden aldığımız bilgilerden yurt dışından en fazla ziyaretçinin Almanya'dan geldiğini biliyoruz. Ama aynı zamanda örneğin Güney Amerika ve Asya'dan da geliyorlar.
Jumps hangi zaman diliminde sonuçtan memnun kalmanızı sağlayacak duruma gelecek?
Tahmin zordur. Başlangıçta çok iyimserdik, bugün daha gerçekçiyiz. Bunun hepsi parayla alakalı. Böyle bir projeye maddi destek almanın mümkün olduğu günler geride kaldı. Eski nesil yerlilerin ayrılmasıyla Alman tarafının daha önceki ilgisi azaldı. Kamu kaynaklarından sağlanan desteğin başka öncelikleri vardır. Kilisenin sahibi Teplá Premostensian Canon'un mali ve personel açısından zor bir durumu var.
Ulusal bir kültür anıtı olan Teplá'daki manastırın geniş kompleksinin restorasyonu, bakımı ve işletilmesi, kanonun sınırlı kaynaklarını tüketen bir önceliktir. Sübvansiyonlar, mal sahibinin mali katılımı veya ön finansman ihtiyacı olmadan alınamaz. Bu nedenle bağışçıların desteğiyle restorasyonun başlatılmasına yardımcı olacak finansal kaynaklar yaratmaya çalışıyoruz. Günümüzün imkanları göz önüne alındığında, çalışmaların başarıyla tamamlanmasının on ila yirmi yıl süreceğini tahmin ediyorum.
Kilise, yüzbinlerce hacının yaklaşık otuz yıl boyunca biriktirdiği küçük bağışlarla üç yüz yıl önce inşa edildi. Bugün hala bağışlara güveniyoruz. Onlar sayesinde Skoky temelde kurtuldu. Son olarak tüm bağışçılara ve gönüllülere destekleri ve yardımları için teşekkür etmek istiyorum. Onlar sayesinde Skoky, Marian hac yeri olarak ünlü barok geleneğini sürdürme ve gelecek nesiller için korunma şansına sahip.
2007 yılından bu yana restorasyon çalışmaları yapıyorsunuz. Fikir nasıl ortaya çıktı?
Sıçramaları doksanlı yılların başında bölgedeki harap kiliselerden biri olarak keşfettim. Bir sonraki temas 2005 yılında çeşitli gezilerin bir parçası olarak gerçekleşti. Kilise zaten yağmalanmıştı. 2006 yılında belirleyici an geldi. O sırada bakır hırsızları kule madenine ciddi zarar verdi ve yeni kurulan derneğimiz, o zamanlar hala bir sivil toplum kuruluşu olan kurtarma işlemini başlatmaya karar verdi.
Restorasyon için tarihi malzeme bulmak mümkün müydü?
Neyse ki hac alanının tarihini ve inşaat gelişimini anlatan tüm arşiv materyalleri korunmuştur. Bunlar, Prag koruma görevlileri sayesinde kilise için elde ettiğimiz inşaat tarihi araştırması için değerli bir temel oluşturuyordu. Daha sonra anıtın restorasyonu için proje dokümanlarının hazırlanmasını sağladı.
İşin ne kadarı halihazırda tamamlandı?
İnşaat yenileme çalışmalarının henüz başındayız. Geçmişte OHAL'in en gerekli istikrarı sağlandı. Yerin özel koşulları nedeniyle, o zamanlar “ölü” olan kilisenin restorasyonuna devam etmek için malikin veya kamu desteği sağlayanların yeterli iradesi yoktu.
Skóky artık kullanılmayan bir köy, ulaşılması zor ve o zamanlar neredeyse unutulmuş bir yer. Tesisler ve altyapı olmaksızın medeniyetin dışında yer almaktadır. Bu yüzden onları geri yüklemenin mantıklı olduğunu göstermek için kurtarmaya odaklandık. Yaşayan Sıçrayışlar projesi sayesinde bunu başardık.
Bu yıl Live Jumps kapsamında kültürel bir etkinlik mi planlıyorsunuz?
Canlı Atlamalar devam ediyor. Derneğin başkan yardımcısı Petr Linhart kültürel kısımla ilgileniyor. Onun sayesinde, Lenka Dusilová, Jan Spálený, Štěpán Rak, Amerikalı Lee Andrew Davison veya Japon üçlü Lege Voice, Naomi ve Soyoko gibi birçok yerli ve yabancı sanatçı burayı ziyaret etti.
Bu yıl müdavimleri Oldřich ve Roman Janot'yu sabırsızlıkla bekleyebiliriz. Japonya'dan da konuklar olacak ve başka konserler de planlanıyor. Gasthaus'tan geleneksel Mektuplar, grafik plein havası, Kiliseler Gecesi veya Avrupa Miras Günleri programı da devam edecek.
Kilise ve hac misyonlarını yeniden canlandırmak mümkün müydü?
Evet. Bu öncelikle hacılar için manevi hizmeti gönüllü olarak üstlenen Praglı bir rahip olan Vladimír Slámečka'nın meziyetidir. Neredeyse her ay kutsal bir hac ayini düzenliyoruz. Hacıların buluşmasıyla bağlantılıdır. Ayrıca geleneksel Çek-Alman hac ziyaretlerine de katılıyoruz. Hac turizmi de ülkenin her yerinden gelen turlarla gelişiyor. Çok popüler ve geniş katılımlı bir etkinlik Işıkların Gecesi'dir.
Hacılar, kilise için 1717 yılında hac yerinin doğuşunda yer alan, Skok'tan Meryem Ana'nın resminin bir kopyasını satın almamızı takdirle karşıladılar. Orijinali Teplá'da sergileniyor. İspanya'daki ünlü St. James Yolu'ndan Santiago de Compostela'ya mütevazı bir alternatif olan Teplá'dan Skoký'ya uzanan yaklaşık altmış kilometre uzunluğundaki Marian hac yolu da önemli bir projedir.
Kilise çatısının onarımına başlanmalıdır. Proje hangi aşamada?
Başladığımızda herhangi bir ön proje veya proje dokümantasyonu yoktu. Kule madenleri ve çatılarıyla ilgili restorasyonun ilk aşamasına ait belgelerimiz artık elimizde. Bunu tasarımcı arkadaşlarımız ve Karlovy Vary Bölgesi'nin maddi desteği sayesinde elde ettik. İnşaat ruhsatımız var ve finansman sağlamak için kilise sahibiyle görüşüyoruz. 2022'de plan, Capuchin kardeşi Anděl Homola'nın üç yeni kilise çanı şeklindeki beklenmedik hediyesi ile güzel bir şekilde bağlantılıydı.
Eski hanın da yenilenmesi gerekiyor. Onun için planların neler?
Yıllar sonra derneğin mülkiyetine aldığımız eski hanın komşu binası da kademeli olarak canlandırılmayı bekliyor. Binanın hac evi olarak hizmet vermesi gerekiyor. Derneğin genel merkezi ile kilise ve hac alanının gerekli işletme tesisleri bulunacaktır. Etüt ve inşaat projesi dokümantasyonu şu anda işlenmektedir.
Daha fazla gönüllü ister misiniz? İnsanlar size nasıl yardımcı olabilir?
Dernek her şeyi sağlayamaz; sadece on asıl üyesi ve hacı kardeşliğinin on beş üyesi vardır. Asıl görev, uygulanması için gönüllülere güvendiğimiz faaliyetlerin organizasyonudur. Bunlar rehber olarak kilise hizmeti veren düzinelerce insandır. Onlarca kişi daha tugaylara katılıyor veya çeşitli kültürel ve sosyal etkinliklerin organizasyonuna yardım ediyor.
Yardım olanakları oldukça geniştir. Fiziksel, maddi ve mali yardım uygulanacaktır. Çekici bir yardım şekli kilise rehberlerinin hizmetleridir. Gerekli bilgileri www.skoky.eu web sitesinde bulabilirsiniz. Ayrıca Žlutice SOVA (Spolek okrašlovací Vladař notu. editör) gibi diğer derneklerle de işbirliği yapıyoruz.
Benzer projeler temel bir sorunla karşı karşıyadır: finansman eksikliği. Skoká durumunda destek yeterli mi?
Derneğin faaliyetleri en başından beri çevredeki belediyeler, özellikle yerli Žlutice ve ayrıca Boch tarafından desteklendi. Karlovy Vary bölgesi de yardımcı oluyor. Geliştirilebilecek noktalar olmasına rağmen memnunuz. Polom'dan Skoké'ye daha iyi bir rotayı takdir edecek olan yalnızca Skoké ziyaretçileri değildir. Ancak yardıma ihtiyacı olanın yalnızca biz olmadığımız gerçeğine saygı duymalıyız. Nispeten fakir belediyeler, genellikle ihmal edilen bir bölgede, anıtların restorasyonu veya kültür veya turizmin geliştirilmesi dışında bir dizi başka sorunu da çözmek zorundadır.
Kilisenin etrafındaki arazinin kullanımı için çeşitli seçenekler vardı. Durum çözüldü mü?
Başından beri Skoky'nin nereye gitmesi gerektiğine dair bir vizyon arıyorduk. Onlar hakkında çekici olan eşsiz bir deha lokusunun olduğu kanaatine vardık. Marian hac alanının kültürel mirası, kullanılmayan konutun karakteri ve çevredeki güzel manzara ve yarı vahşi doğa tarafından yaratılmıştır. Çoğu ziyaretçi aynı şekilde hissediyor. Atlamalar insanın Tanrıyla, insanlarla ve doğayla buluşma yeri olmalıdır. Bilinmeyen bir nedenden dolayı daha önce üzerinde anlaşmaya varılan yeşil alan yerine konut gelişimine öncelik veren yeni imar planı bizi çok korkuttu.
Kamuya açık park ve meditasyon bahçesi, hacılar ve diğer ziyaretçiler için huzurlu bir arka plan görevi görmelidir. Hibenin desteğiyle tanıtımını yaptığımız arazinin kullanımına ilişkin bir çalışma yaptırdık ve mevcut mekansal planlama dokümantasyonunda da buna uygun bir değişiklik yapmaya çalışacağız. Aynı zamanda planın hayata geçmesi için kilisenin çevresinde arazi edinmeye çalışıyoruz.
Jiří Schierl * yaş: 60 yıl *doğum: Karlovy Vary * ikamet yeri: Komárov u Toužimi * mezun: SPŠ Ostrov, SŠ České Velenice, Çevreciler için Yeniden Yeterlilik kursu * meslek: tren sürücüsü * hobiler: bölgesel tarih, kastoloji, yapı tarihi ve korunması, turizm, coğrafya. * Pod střechou derneğinin kurucu üyesi ve başkanı, diğer birçok derneğin üyesi, yerel vatansever ve Toužim bölgesinin tarihi ve anıtlarının popülerleştiricisi, çeşitli kitapların yazarı ve bölgesel folklor alanında çok sayıda katkıları olan, korumacı ve kültürel bir anıtın sahibi, Toužimi şehrinin uzun vadeli temsilcisi * ödül: Karlovy Vary Bölgesi'nin kar amacı gütmeyen sektörünün kişiliği 2015 |
Planınıza göre kilisenin çevresi nasıl olmalı?
Konut inşaatı yerine, mevcut yüksek kaliteli yeşilliklerin kullanıldığı ve yeni uygun bitkilendirmelerle desteklenen doğal peyzaj parkı şeklindeki kamusal yeşil alanları tercih ediyoruz. Ayrıca bir meditasyon, topluluk ve bitki bahçesi, halka açık bir meyve bahçesi ve çimenlik alanlar da bulunmalıdır.
Park etme ve etkinlik düzenleme için gerekli çalışma alanlarını, dinlenme alanlarını, seyir noktalarını, parkurları unutamayız. Haç İstasyonları da dahil edilmelidir. Morgla birlikte mezarlığı ve mevcut tüm tarihi yapı kalıntılarını, bina kalıntılarını, temellerini, istinat duvarlarını, kuyuları, eski yolları korumak istiyoruz.
Skoky'yi her yıl kaç kişi ziyaret ediyor?
Dernek gelmeden önce iki Çek-Alman hac ziyaretine ve bir Hıristiyan gençlik kampına onlarca katılımcı vardı. Ve ne yazık ki hırsızlar ve vandallar da var. Bugün, kilisenin ayinlerle dolu olduğu hac sezonunda Skoký'yı altı binden fazla hacı ve turist ziyaret edecek.
Vandalların ve hırsızların durumu daha mı iyi?
Neyse ki durum zaten farklı. Teknik önlemlerin ve özellikle mekanın yeniden canlandırılmasının buna katkısı oldu. Aylarca burada yaşayan biriyle karşılaşmadığınız günler geride kaldı.
İnsanlar tüm yıl boyunca Skoky'yi ziyaret ediyor mu? Onlar da uzaklardan mı geliyorlar?
Sezon dışında bile yüzlerce ziyaretçi geliyor. Anı defterindeki kayıtlardan ve rehberlerimizden aldığımız bilgilerden yurt dışından en fazla ziyaretçinin Almanya'dan geldiğini biliyoruz. Ama aynı zamanda örneğin Güney Amerika ve Asya'dan da geliyorlar.
Jumps hangi zaman diliminde sonuçtan memnun kalmanızı sağlayacak duruma gelecek?
Tahmin zordur. Başlangıçta çok iyimserdik, bugün daha gerçekçiyiz. Bunun hepsi parayla alakalı. Böyle bir projeye maddi destek almanın mümkün olduğu günler geride kaldı. Eski nesil yerlilerin ayrılmasıyla Alman tarafının daha önceki ilgisi azaldı. Kamu kaynaklarından sağlanan desteğin başka öncelikleri vardır. Kilisenin sahibi Teplá Premostensian Canon'un mali ve personel açısından zor bir durumu var.
Ulusal bir kültür anıtı olan Teplá'daki manastırın geniş kompleksinin restorasyonu, bakımı ve işletilmesi, kanonun sınırlı kaynaklarını tüketen bir önceliktir. Sübvansiyonlar, mal sahibinin mali katılımı veya ön finansman ihtiyacı olmadan alınamaz. Bu nedenle bağışçıların desteğiyle restorasyonun başlatılmasına yardımcı olacak finansal kaynaklar yaratmaya çalışıyoruz. Günümüzün imkanları göz önüne alındığında, çalışmaların başarıyla tamamlanmasının on ila yirmi yıl süreceğini tahmin ediyorum.
Kilise, yüzbinlerce hacının yaklaşık otuz yıl boyunca biriktirdiği küçük bağışlarla üç yüz yıl önce inşa edildi. Bugün hala bağışlara güveniyoruz. Onlar sayesinde Skoky temelde kurtuldu. Son olarak tüm bağışçılara ve gönüllülere destekleri ve yardımları için teşekkür etmek istiyorum. Onlar sayesinde Skoky, Marian hac yeri olarak ünlü barok geleneğini sürdürme ve gelecek nesiller için korunma şansına sahip.